تلخ‌وشیرین سینما حقیقت۱۸/ نقدی بر جوایز و سناریوی تقسیم!
شناسه خبر: 125660 سرویس: فرهنگی
فیلم‌های جسور، ویترین جشنواره سینما حقیقت امسال بود، اما معرفی برگزیدگان و جوایز پای یک پرسش اساسی را به ذهن علاقه‌مندان به سینمای مستند باز کرده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هجدهمین جشنواره سینما حقیقت شب گذشته، یکشنبه‌شب، با برگزاری مراسم اختتامیه به پایان رسید و جوایز جشنواره به دست صاحبانش رسید. مروری بر اتفاقات جشنواره، اکران‌ها و نمایش‌های آثار بیانگر حقایقی است؛
طعم تلخ: جایزه؛ تقسیم یا فراموشی بخش فنی؟
شب گذشته و در مراسم اختتامیه جشنواره سینما حقیقت، 15 جایزه در بخش‌های مختلف جایزه ملی سینما حقیقت اهدا شد اما عجیب است که هیچ فیلمی نتوانست بیش از 2 جایزه دریافت کند و تنها فیلم‌های مستند «تورگی» و «رخ» توانستند دو جایزه را از آن خود کنند، علاوه بر این، عجیب است که بهترین فیلم‌های جشنواره (مستندهای تورگی و آسانسور) نتوانستند هیچ کدام از جوایز فنی از جمله پژوهش، کارگردانی، تدوین و... را دریافت کنند.
در این بین، باید این سؤال را پرسید؛ اگر این آثار از نظر فنی نتوانستند نظر هیئت داوران را جلب کنند، چگونه جایزه بهترین فیلم را دریافت کردند؟ آیا پای تقسیم جوایز با هدف راضی نگه‌داشتن همه در میان است؟
در این بین به‌نظر می‌رسد که برخی فیلم‌ها نیز که شایستگی حضور در جمع برگزیدگان را داشتند، به‌صورت کامل نادیده گرفته شدند.
مستندهای موفق حیات وحش کجا بودند؟
شاید امسال از معدود دوره‌هایی بود که شاهد درخشش آثار مستند در حوزه حیات وحش و محیط زیست در جشنواره نبودیم؛ البته چند فیلم مستند با موضوع حیات وحش و محیط زیست در جشنواره حضور داشتند اما باید بپذیریم که از نظر کیفیت ساخت راضی‌کننده ظاهر نشدند و به همین دلیل سهمی از جوایز را به خود اختصاص ندادند.
به‌نظر می‌رسد از همین امروز باید ریشه‌یابی این مسئله را انجام داد تا مشخص شود که عدم ساخت مستندهای حیات وحش علی‌رغم وجود سابقه درخشان مستندسازان این عرصه در سال‌های گذشته، صرفاً یک اتفاق گذرا بوده یا موضوعات دیگری بر این امر اثرگذار بوده است، شاید امسال فیلم‌های درجه‌یک در ژانر حیات وحش به‌هردلیلی به جشنواره نرسیدند که مسئله نگران‌کننده‌ای نیست اما اگر پای موضوعات دیگری مثل افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید، عدم سنخیت هزینه‌های تولید با بودجه‌های مصوب مستندسازی و... در میان است باید فکر جدی کرد.
فیلم‌سازی از حیات وحش و جاذبه‌های طبیعی ایران همیشه یکی از برگ‌برنده‌ها و نقاط قوت سینمای مستند ایران بوده است و نباید اجازه داد این ظرفیت جای خود را به نقطه ضعف بدهد.
طعم شیرین؛ اکران‌های شلوغ و سانس‌های فوق‌العاده
تشکیل صف و سانس‌های فوق‌العاده در جشنواره سینما حقیقت، چند سالی بود که کمتر به چشم می‌آمد؛ شاید همه‌گیری کرونا که شیوه برگزاری جشنواره را برای یکی دو سالی تغییر داد، مزید بر علت باشد اما مهم‌تر از آن کیفیت فیلم‌های مستند است. حضور پرتعداد فیلم‌های بی‌کیفیت در جشنواره‌های سینما حقیقت چند سال اخیر، باعث شده بود بسیاری از مخاطبان و علاقه‌مندان به سینمای مستند از تماشای فیلم‌های جشنواره زده شوند و دیگر خبری از سانس‌های شلوغ در جشنواره در اوایل و اواسط دهه 90 نباشد.
سینمای مستند در ریل فیلم‌های جسور
جشنواره سینما حقیقت در دوره هجدهم خود یک شگفتانه جدی برای اهالی سینمای مستند داشت و آن هم حضور فیلم‌هایی در جشنواره بود که از نظر سوژه جدی‌تر و جسورتر شده بودند و خوش‌ساخت‌تر نیز بودند، شاید همین موضوع باعث شد رقابت جدی‌تری در جشنواره شکل بگیرد و مخاطبان به دیدن فیلم‌ها بیشتر ترغیب شوند، نمونه این موضوع نیز چند سانس فوق‌العاده و سالن‌های پر از جمعیت برای برخی از فیلم‌ها بود.
فیلم‌های جسور در جشنواره امسال کم نبودند؛ از فیلمی که سعی داشت به لایه‌های زیرین رفتاری دهه‌هشتادی‌ها نفوذ کند تا فیلمی که تبعات ناشی از اعتیاد را به‌صورت کاملاً واضح و عیان نشان می‌داد و حتی فیلمی درباره اتفاقات سال 1401 (که بنابر دلایلی اجازه پخش پیدا نکرد).
ورود این آثار به جشنواره از این جهت اتفاق قابل‌تأملی است که بار دیگر رسالت پیشرو بودن در سینمای مستند را نشان می‌دهد، حتماً نقدهایی به این آثار و نوع پرداخت آنان به سوژه‌ها وجود دارد و بدون شک بسیاری از آنها را نتوان در تلویزیون یا حتی محافل عمومی‌تر نشان داد اما ذات پرداختن به این موضوعات و ساخت فیلم از این چالش‌های اجتماعی که بسیاری از آنها آرام آرام از زیرزمینی بودن به روزمینی بودن در حال تغییر هستند، اقدام قابل‌توجهی است.
فراموش نکنیم که آثار مستند همیشه به‌عنوان یک راهنما برای مراکز و پژوهشگران حوزه‌های اجتماعی محسوب می‌شده است و نقش به‌سزایی در معرفی آسیب‌های اجتماعی داشته است، بنابراین پرداخت به این موضوعات و رساندن آنها به دست متولیان امر، موضوع مهمی است.
معضل همیشگی؛ خانه جشنواره/ آب پاکی روی دست اهالی سینما!
موضوعی تقریباً تبدیل به یکی از تکراری‌ترین موضوعات در برگزاری جشنواره‌های سینمایی شده است و به‌نظر می‌رسد تکرار آن گره‌ای را باز نمی‌کند، جابه‌جایی جشنواره‌های سینمایی از این پردیس به پردیس سینمایی دیگر و شرایط سخت هرساله برای برگزاری این جشنواره‌ها تبدیل به یک انتقاد تکراری اما جدی از وزارت فرهنگ و ارشاد شده است،
البته شب گذشته و در جریان اختتامیه جشنواره سینما حقیقت، سیدعباس صالحی وزیر ارشاد اشاره کرد که ساخت خانه جشنواره حالاحالاها انجام نخواهد شد، چرا که ابعاد بودجه‌ای و هزینه‌ای آن نیازمند بررسی‌های بیشتر است.