بلوک سامان ۱ در مدار؛ آزمون موفقیت‌آمیز فناوری ایرانی در فضا
شناسه خبر: 125777 سرویس: ویژه نامه‌ها
رئیس سازمان فضایی ایران از عملکرد موفق بلوک انتقال مداری سامان ۱ در هشتمین پرتاب سیمرغ خبر داد و گفت: این بلوک با قرارگیری در مدار بیضوی ۳۰۰ تا ۴۱۰ کیلومتری زمین، آزمون‌های پیچیده‌ای از جمله ارتباطات مداری، کنترل وضعیت و... را با موفقیت پشت سرگذاشت.
به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، دکتر حسن سالاریه؛ معاون وزیر و رئیس سازمان فضایی ایران امروز اظهار کرد: در بلوک انتقال مداری سامانه 1 با پرتابی که توسط سیمرغ انجام شد، این بلوک در هشتمین پرتاب سیمرغ در مدار بیضوی با ارتفاع اوج حدود 410 کیلومتر و حضیض 300 کیلومتر قرار گرفت. به فاصله چند ساعت پس از پرتاب و قرارگیری بلوک در مدار، توانستیم ارتباط خوبی با آن برقرار کنیم.
وی افزود: در ردهایی که بلوک از فضای ماورای جو ایران عبور می‌کرد، ارتباطات منظمی برقرار شد و زیرسیستم‌های مختلف آن مورد آزمون قرار گرفتند. مهمترین این آزمون‌ها، ارزیابی سیستم ارتباطی بین بلوک و ایستگاه زمینی بود که در باند UV انجام شد. در این آزمون، هم فرامین تلکامند با موفقیت ارسال شد و هم داده‌های تله‌متری و سلامت بلوک و اجزای زیرسیستم‌های آن دریافت و تأیید شد.
رئیس سازمان فضایی ایران گفت: زیرسیستم پیشرانش گاز سرد که برای کنترل وضعیت و پایدارسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به احسن وجه کار خود را انجام داد. همچنین، زیرسیستم‌های تعیین وضعیت، از جمله سنسورهای مختلف مانند جایرو و سنسور ستاره، به همراه الگوریتم‌های مرتبط، عملکرد موفقی از خود نشان دادند. پس از جدایش بلوک، چرخش اولیه‌ای که به دلیل جدایش از پرتابگر ایجاد شده بود، با موفقیت مهار شد و سرعت زاویه‌ای به صفر نزدیک شد.
وی افزود: مانورهای مختلفی مانند مانور تعادل دمایی نیز با موفقیت انجام شد. این مانورها برای ایجاد تعادل حرارتی در بلوک ضروری بودند. علاوه بر این، زیرسیستم‌های مرتبط با کامپیوتر پرواز، سیستم‌های پردازشی و دیتاهندلینگ نیز مورد آزمایش قرار گرفتند و عملکرد موفقی داشتند.
رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: یکی از مهمترین آزمایش‌ها، جدایش نرم نمونه جرمی یا سیستم لایت‌بند بود که جدایش ماهواره دامی و یک نمونه جرمی که بر روی بلوک نصب بود به همراه دوربین‌های که برای ارزیابی جدایش داشت. تصاویر دریافت‌شده نشان داد که این فرایند در ارتفاع 300 تا 400 کیلومتری مدار بیضوی با کیفیت و موفقیت کامل انجام شده است. همچنین، زنجیره فعال‌سازی موتور اصلی، شامل سیستم ایمنی تسلیح و سخت‌افزارهای مرتبط، چندین نوبت مورد آزمون قرار گرفت.
وی گفت: تراسترهای سوخت جامد کم‌پیشران که وظیفه ایجاد اسپین یا دَوَران عمدی در بلوک را برعهده دارند، به‌خوبی کار کردند و تعادل دینامیکی لازم را فراهم کردند. این تعادل به روشن شدن موتور اصلی و اجرای عملیات تغییر مدار کمک می‌کند. همچنین، الگوریتم‌های تشخیص خرابی با موفقیت مورد ارزیابی قرار گرفتند.
سالاریه افزود: مهمترین دستاورد ما این بود که در این عملیات، تقریباً تمامی اجزا، تجهیزات، الگوریتم‌ها، و نرم‌افزارها در شرایط مداری واقعی مورد آزمون قرار گرفتند. عملکرد بسیاری از زیرسیستم‌ها به‌درستی اثبات شد. البته در برخی موارد، ایراداتی مشاهده شد. به‌طور مثال، یکی از حسگرهای سیستم تعیین وضعیت دچار مشکل شد که در حال بررسی علت آن هستیم.
وی ادامه داد: برای روشن کردن موتور اصلی، ابتدا باید هم‌راستایی بلوک با مدار بررسی شود. این فرایند به‌عنوان یک پیش‌نیاز جدی برای روشن کردن موتور محسوب می‌شود. در چندین نوبت و در ردهای مختلف این موضوع مورد ارزیابی قرار گرفت و الگوریتم‌های مرتبط تست شدند. تا زمانی که این هم‌راستایی تأیید نشود، سیستم اجازه روشن شدن موتور را نمی‌دهد.
سالاریه گفت: زنجیره فعال‌سازی موتور مورد بررسی کامل قرار گرفت و داده‌های به‌دست‌آمده نشان‌دهنده عملکرد صحیح بخش‌های مختلف آن بود. این عملیات مداری واقعی به ما امکان تحلیل و اصلاح برای ساخت نمونه‌های بعدی را می‌دهد.
وی در پایان تأکید کرد: بلوک انتقال مداری یکی از اجزای کلیدی برای پرتابگرها در مدارگذاری ماهواره‌های مختلف است. بلوک انتقال مداری سامان 1، به‌عنوان یکی از اولین گام‌ها در این مسیر، توسط پژوهشگاه فضایی ایران ذیل وزارت ارتباطات توسعه یافته است. این گام مهم تحقیقاتی و عملیاتی، نتایج ارزشمندی برای توسعه صنعت فضایی کشور به همراه داشته است.