رزمایش
بزرگترین ناوگان پهپادی دنیا در اختیار ایران
شناسه خبر: 13646 سرویس: امنیت
حضور ۵۰ پهپاد از نوع بال پرنده رزمی و رادارگریز در رزمایش اخیر سپاه نشان داد که هم اکنون بزرگترین ناوگان پرنده‌های رزمی در اختیار ایران است.
طی روز‌های گذشته، دوست و دشمن جمهوری اسلامی ایران علنا شاهد برگزاری رزمایش بزرگ و مهمی در نیرو‌های مسلح کشورمان با نام "الی بیت المقدس ۱ " بود. این رزمایش که توسط نیروی هوا فضای سپاه برگزار شد در حقیقت یک تمرین در مقیاس بزرگ برای استفاده از پهپاد‌های شناسایی و رزمی محسوب می‌شد که از جهات مختلف، در جهان بی سابقه بود.
بخصوص از آن جهت که، امروزه در جهان، پهپاد‌های اصطلاحا بال پرنده و پنهانکار مثل ار کیو ۱۷۰ در تعداد پایین و عمدتاً در نقش شناسایی، عملیاتی شده اند. از سوی دیگر طرح‌هایی مثل ایکس ۴۷ بی، ار کیو ۱۷۰، فانتوم ری، شمشیر تیز و شکارچی در آمریکا، چین و روسیه، به طور محدود فعال یا در مراحل مختلف توسعه قرار دارند، لذا تعداد این پهپاد‌های عملیاتی، در کشور‌های دیگر بسیار کم است.
پهپاد‌های ایرانی در کلاس RQ-۱۷۰، از خانواده سیمرغ هستند. سپاه پاسداران در آبان ماه سال ۹۳ و در جریان بازدید فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه دستاورد‌های نیروی هوافضای سپاه، نخستین نمونه ایرانی از پهپاد غنیمت گرفته شده RQ-۱۷۰ آمریکا را رونمایی و چندی بعد نیز، فیلم‌هایی از پرواز این پهپاد را به نمایش گذاشت. این پهپاد در سه مدل تولید شده و دو مدل از این خانواده پهپاد در جریان بازدید دریابان شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی از نمایشگاه پهپادی نیروی هوافضای سپاه در سال ۱۳۹۵ به نمایش درآمد که با پیشرانه‌های جت و ملخی (احتمالاً توربوپراپ) به نمایش گذاشته شدند.
اما عضو سوم این خانواده پهپاد، شاهد ۱۷۱ است که دهه فجر امسال و در جریان نمایشگاه توانمندی‌های نیرو‌های مسلح به نمایش گذاشته شد. به نظر می‌رسد با بررسی مشخصات و برخی شواهد تصویری، شاهد ۱۷۱ همان پهپادی است که در عملیات ضربت محرم نیروی هوافضای سپاه برای بمباران مواضع تروریست‌های داعش در شرق فرات از آن‌ها استفاده شد.
اما در اتفاقی منحصربفرد در دنیا، برای نخستین بار تعداد ۵۰ فروند هواپیمای بدون سرنشین تهاجمی ۱۷۰ RQ ایرانی همراه با تعدادی دیگر از پهپاد‌های تهاجمی و رزمی، در یک تمرین واقعی و با استفاده از مهمات جنگی شرکت کردند. این برای اولین بار در کشور ما و نیز کشور‌های دیگر است که این تعداد پهپاد همزمان در یک عملیات تهاجمی - رزمی، در فاصله بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر دورتر از هدف همزمان پرواز و در یک زمان مشخص با حضور روی اهداف از پیش تعیین شده آن‌ها را با دقت بالا مورد اصابت قرار داده و منهدم کردند.
اما سپاه با به میدان آوردن ۵۰ فروند از این پهپادها دو رکورد را از خود به جا گذاشت. اولاً با وارد کردن ۵۰ پهپاد از نوع بال پرنده رزمی سپاه نشان داد که بزرگترین ناوگان پهپاد رزمی از این کلاس را در جهان در اختیار دارد و دوم اینکه رزمایش الی بیت المقدس ۱ در حقیقت بزرگترین تمرین نظامی در شکل خود در جهان محسوب می‌شود.
محقق شدن پیش بینی اندیشکده آمریکایی درباره سپاه
این تمرین نظامی را می‌توان اولین رزمایش ایرانی برای شبیه سازی یک حمله یا یورش فوجی پهپاد در تعداد بالا برشمرد. نکته جالب اینجاست که در بهمن ماه ۹۶ اندیشکده آمریکایی «مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک» در گزارشی ایران را در آستانه رسیدن به فناوری حملات فوجی معرفی می‌کند. البته در جریان حمله سپاه به شرق فرات بر علیه مواضع گروه تروریستی داعش سپاه در یک شرایط عملیاتی و در اندازه‌ای کوچک‌تر با استفاده از ۷ فروند هواپیمای بدون سرنشین به نوعی حمله گروهی پهپادی را تمرین کرد.
اما رزمایش الی بیت المقدس ۱ را می‌توان وارد شدن ایران به یک مرحله جدید در حوزه کنترل و فرماندهی و البته حمله دسته جمعی دقیق به هدف یا اهداف متفاوت در یک نقطه تفسیر کرد. در حقیقت در مقایسه با حمله سپاه به شرق فرات، استعداد نیروی حاضر در این تمرین بیش از ۷ برابر افزایش پیدا کرده است. البته این صرفاً مربوط به پهپاد‌های مربوط به کلاس RQ-۱۷۰ بوده و در صورت حساب کردن سایر پهپاد‌های حاضر در این تمرین با عددی بسیار بزرگتر رو به رو خواهیم شد.
با این اوصاف، نمی‌توان هیچ تمرین یا عملیات واقعی در نیرو‌های مسلح حتی سطح اول جهان پیدا کرد که نزدیک به این رقم پهپاد را در یک رزمایش یا عملیات، به کار گرفته باشند آنهم در یک منطقه مهم و حساس همچون آب‌های جنوب ایران اسلامی.
هدف سپاه از حمله دسته جمعی چیست؟
شاید یکی از مهمترین مباحث و سوالات در خصوص این رزمایش، هدف اصلی است که سپاه به آن رسیده است. با استفاده از این حجم از پرنده‌های بدون سرنشین، چند مسئله پیش می‌آید:
اول آنکه به دلیل حضور تعداد بسیار زیادی از پهپاد‌هایی که هم قابلیت رزمی و هم شناسایی دارد، در مرحله اول فرماندهان می‌توانند به تصویر بسیار دقیق‌تر و در عین حال بزرگتر از فضایی با مساحت بیشتر از میدان نبرد برسند. این اطلاعات نه فقط برای عملیات بدون سرنشین‌ها بلکه برای یگان‌های زمینی، واحد‌های دریایی و موشکی و حتی هواپیمای‌های رزمی نیز مفید خواهد بود.
دوم آنکه طرف مقابل که مورد حمله در این حجم قرار می‌گیرد مجبور به استفاده از حجم بالایی از یگان‌های پروازی یا دفاع هوایی زمین پایه خود است و ناچار می‌شود بخشی از دارایی موشکی و توان راداری خود را برای مقابله با این موج از مهاجمان صرف کند. دقیقاً در همین زمان موقعیت مناسب برای یگان مهاجم اصلی هوافضای سپاه یعنی موشک‌های بالستیک ایجاد می‌شود تا ضربه نهایی را به هدف وارد کنند. البته این در شرایطی که مدافعان موفق شوند کل پهپاد‌های مهاجم را ساقط کنند که خود این مسئله نیز دارای، اما و اگر‌های فراوانی است و احتمال رسیدن پهپادها به منطقه هدف و نابود کردن نقاط مورد نظر بسیار بالاست.
سوم هم آنکه مسئله برآورد خسارت وارد شده به دشمن و داشتن تصاویر مربوط به جریان حمله و پس از آن نیز حاصل می‌شود که به فرماندهان تصویری بسیار جامع و دقیق از نتایج حمله و خصوصاً خسارات وارد شده به دشمن را ارائه می‌کند.
تمرین در فاصله دور و نتایج خیلی نزدیک
یکی از سناریو‌ها و کد‌های مهم اعلام شده در این رزمایش آن بود که پرنده‌های شرکت کننده در این رزمایش، شامل یگان‌های پهپادی سپاه در استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان بودند. این موضوع، حمل چند پیام ساده است. نخست آنکه به احتمال زیاد، یگان‌های پهپادی سپاه در اکثر استان‌های کشور مستقر شده اند چراکه در استان‌های غربی، شرقی و شمالی نیز نمونه‌های مشابه وجود دارند و فقط نیاز بوده از استعداد مناطق جنوبی کشور برای این رزمایش استفاده کرد.
طبیعتا وقتی چنین حجم وسیعی از پهپادها، فقط بخشی از پرنده‌های بدون سرنشین ۴ استان کشورمان هستند، باید برآورد بهتری از انبوه پرنده‌های موجود در هوافضای سپاه در مقیاس کل کشور داشت؛ چیزی در حد بزرگترین یگان‌های پهپادی موجود در جهان.
همچنین این تعداد پهپاد، با طی کردن برد بیشتر از هزار کیلومتر در این عملیات منسجم، نشان دادند امکان انجام عملیات در برد‌های مورد نیاز کشور برای دفاع از خود در برابر هر تهدیدی را دارند؛ چیزی که قبلا فقط موشک‌های بالستیک سپاه عهده دار آن بودند، اما اکنون حتی با این پهپاد‌های بمب افکن و رادارگریز هم می‌توان به آن رسید؛ هدف‌هایی مهم در حد فلسطین اشغالی و اهداف استراتژیک آن. البته قبلا تست موفق این عملیات در حمله به شرق فرات و بیخ گوش نیرو‌های آمریکایی انجام شده بود و هیچ رادار و سامانه پدافندی از عهده شناسایی و مقابله با آن بر نیامده بود.
علاوه بر آنکه پهپاد‌های شرکت کننده در نقاط متعدد، به صورت همزمان در این رزمایش، به سمت منطقه تعیین شده در جزیره بنی فارو حرکت کردند و اهداف مورد نظر را با دقت بالا مورد اصابت قرار دادند، تصاویر منتشره از رسانه ملی نیز نشان می‌داد هر هدف با چندین بمب مورد اصابت قرار گرفته که نشان دهنده دقت بالا و هدف گیری مناسب این پرنده‌ها و اپراتور‌های آنهاست.
در هر صورت پیام‌های مهم و خاصی که سپاه در رزمایش بیت المقدس ۱ به نمایش گذاشت را می‌توان یک نمایش قدرت بزرگ، یک رکورد شکنی جهانی و البته یک نشانه از ورود سپاه به عصری کاملاً جدید در عرصه جنگ‌های نوین در قرن بیست یکم دانست که از نام آن نیز نشأت گرفته و این بار "الی بیت المقدس" با پرنده‌های بمب افکن و رادارگریز سپاه، میسر خواهد شد؛ انشاء الله.